Week van de Mentale Gezondheid 2025: Friese initiatieven in overzicht

Sterk in Firda
Firda heeft na de fusie tussen ROC Friese Poort en het Friesland College een nieuwe visie op begeleiding en daarbij passende begeleidingsmethodiek ontwikkeld: ‘Sterk in Firda’. STERK staat voor: Studentenwelzijn, Talentontwikkeling, Eigen regie, Routes en Kansengelijkheid. Sterk in Firda omvat alle activiteiten die plaatsvindt op gebied van de begeleiding van de studenten. De missie van Firda is: Elke student gehoord, gezien en geholpen.

Sterke basisbegeleiding en stevig pedagogisch klimaat
Firda streeft ernaar om de begeleiding en ondersteuning van alle studenten zoveel mogelijk binnen het reguliere onderwijsaanbod te organiseren. Wij zien dit als een van de basistaken van het onderwijs. Er is veel aandacht voor een sterke basisbegeleiding en een stevig pedagogisch klimaat, daarnaast heeft elk college een Studenten Service Centrum (SSC). De ondersteuning vanuit de Studenten Service Centra (SCC) is aanvullend op de basisbegeleiding die binnen alle onderwijsteams van Firda is georganiseerd. Binnen het SCC werken schoolmaatschappelijk werkers, studieloopbaanadviseurs en coördinatoren samen met hybride zorgmedewerkers vanuit de gemeente, GGZ, GGD en verslavingszorg. Door deze samenwerking wordt op een samenhangende en duidelijke manier invulling gegeven aan ‘Zorg in de school’.

Toekomstgerichte ontwikkeling en borging
Firda wil hulpvragen normaliseren in plaats van problematiseren. ‘Sterk in Firda’ heeft de doelstelling om vanuit een sterke ketensamenwerking de doorverwijzing naar de tweedelijns zorg terug te dringen. Deze samenwerking is nog volop in ontwikkeling en vanaf 2026 verwachten we dit verder te borgen vanuit methodiekonderzoek naar passende interventies en toekomstige transformatie.

Zeg eens eerlijk
'Zeg eens eerlijk' is een campagne in gemeenten De Fryske Marren en Súdwest-Fryslân gericht op jongeren op het voortgezet onderwijs. Met 'Zeg eens eerlijk' willen we voorkomen dat mentale gezondheidsproblemen ontstaan. We willen bewustwording onder jongeren vergroten over de mentale en sociale dingen die gewoon horen bij de pubertijd of levensfase waarin ze zitten en het onderwerp normaliseren. Ook moet de campagne het onderwerp mentale gezondheid bespreekbaar maken en jongeren aanmoedigen om hierover in gesprek te gaan, zowel met elkaar als met hun ouders of met een professional.

Stresstival
Vanuit 'Zeg eens eerlijk' wordt in de Week van de Mentale Gezondheid het 'Stresstival' georganiseerd. Leerlingen van deelnemende middelbare scholen in gemeente Súdwest-Fryslân volgen allerlei workshops over stress en mentale gezondheid, gegeven door Akte2, Stichting Sociaal Collectief, gemeente Súdwest-Fryslân, GGD Fryslân en Sportclub F en F The Inner Way. Het Stresstival wordt afgesloten met een ouderavond over stress en prestatiedruk door Helder Theater in zowel gemeente De Fryske Marren als Súdwest-Fryslân. Daarnaast worden vanuit Akte2 andere activiteiten georganiseerd; onder andere workshops beeldhouwen, djembé, spoken word, schilderen, graffiti en klei.

Meer weten
Wilt u meer weten over 'Zeg eens eerlijk' en/of het 'Stresstival'? Of hier ook mee aan de slag? Neem dan contact op met Brecht Buis (adviseur gezondheidsbevordering, GGD Fryslân) via b.buis@ggdfryslan.nl of 06 55 55 18 46.

MOODZ
Elke maand besteedt het jongerenwerk in Smallingerland aandacht aan een wisselend thema bij MOODZ – dé plek waar jongeren kunnen gamen, ontspannen, muziek maken, praten, vragen stellen en werken aan hun talenten. Ook kunnen ze er meewerken in de lichte horeca of helpen bij het organiseren van activiteiten. Een mooie kans om op een laagdrempelige manier thema’s bespreekbaar te maken die jongeren aangaan.
In juni staat mentale gezondheid centraal. Er liggen deze maand verschillende spellen klaar die uitnodigen tot gesprek, en er worden gerichte gesprekken gevoerd over dit belangrijke onderwerp.
Het jongerenwerk biedt hiermee een toegankelijke omgeving waarin jongeren open kunnen praten over hoe het met hen gaat. Ook kunnen zij doorverwezen worden naar andere programma’s, zoals die voor jonge mantelzorgers, als extra ondersteuning gewenst is. Waar nodig wordt samengewerkt met andere partners, zodat jongeren de juiste hulp en begeleiding krijgen.

Meer weten
Moodz is een nieuwe plek vóór en dóór jongeren in Drachten. Meer informatie over het jongerenwerk in Drachten kunt u vinden op de socials via @dr88vibes.

Ice Bucket Challenge
In Amerika dook hij al op, en nu ook in Fryslân: de Ice Bucket Challenge is opnieuw gestart, maar dit keer met een belangrijke boodschap over mentale gezondheid. Twee gezondheidsbevorderaars van GGD Fryslân gaven het startsein.

De oproep? Zit je ergens mee? Praat erover met vrienden, familie of iemand die je vertrouwt.

De actie werd enthousiast opgepakt door de genomineerden en verspreidt zich inmiddels over de gemeentes bij jongerenwerkers, politie, het sportbedrijf etc.. Zo zetten steeds meer Friezen zich in om openheid over mentale gezondheid te stimuleren. Samen maken we het onderwerp bespreekbaar

Meer weten?
Wilt u meer weten over dit initiatief? Neem contact op met Ike Hutter via i.hutter@ggdfryslan.nl.

Join Us
Het lijkt misschien vanzelfsprekend dat jongeren vrienden hebben, maar de werkelijkheid is helaas anders. Meer dan 10% van de jongeren tussen de 12 en 30 jaar voelt zich sterk eenzaam, dat zijn ruim 420.000 jongeren in Nederland. Voor deze jongeren is er Join Us, een methodiek die een gemeente kan inzetten om eenzaamheid onder jongeren aan te pakken en aan te kaarten. Vanuit de lokale sociaal werk organisatie worden medewerkers getraind om deze doelgroep te kunnen bereiken en begeleiden, om jongeren sociaal redzaam te maken. Gemeente Súdwest-Fryslan is volop bezig met deze methodiek
en ook gemeente Smallingerland is gestart! Súdwest-Fryslan ziet hoe jongeren opbloeien en leren hun eigen sociale netwerk op te bouwen en te behouden.

Meer weten
Wilt u meer weten over de methodiek? Bekijk de website. Vragen? Neem gerust contact op met Marloes Faber (Regiocoördinator Noordoost Nederland) via marloes@join-us.nu.

STORM-aanpak
STORM is een programma voor jongeren en jongvolwassenen in de leeftijd van 12-23 jaar in het VO en MBO, gericht op het vroegtijdig signaleren en voorkomen van somberheid, depressie en suïcide. Een preventieve aanpak is hard nodig, omdat suïcide nog altijd doodsoorzaak nummer één is binnen deze leeftijdscategorie. De STORM-aanpak helpt leerlingen uit het voortgezet onderwijs en studenten in het eerste jaar van het MBO, om beter om te gaan met onverwachte en lastige dingen in het leven. Daar hebben ze nu en later in hun leven iets aan.

STORM staat voor ‘strong teens and resilient minds’, oftewel sterke en veerkrachtige jongeren. Het is een bewezen effectieve aanpak, afkomstig uit Oost-Brabant. Sinds 2022 werken steeds meer regio’s met de STORM- aanpak, waaronder Friesland. Binnen STORM werken scholen, GGD Fryslân, jeugdzorgorganisaties (GGZ Friesland, Jeugdhulp Friesland, Accare) en gemeenten met elkaar samen.

In lessen en trainingen op school leren jongeren over mentale gezondheid en wat ze zelf kunnen doen om goed in hun vel te zitten. Ze leren ook wie ze om hulp kunnen vragen als het even wat minder gaat. Op basis van een digitale vragenlijst wordt het gesprek aangegaan met jongeren die een verhoogde score behalen op mentale klachten. Tijdens het gesprek wordt onderzocht wat er aan de hand is en wat daarbij helpend kan zijn. Mentoren en docenten krijgen ook handvatten om mentale problemen bij jongeren te herkennen en hierover in gesprek te gaan.

De resultaten van de STORM-aanpak zijn positief. Op scholen die met STORM werken ontstaat meer openheid over mentale klachten, jongeren weten beter waar ze terecht kunnen als het niet zo goed gaat en medewerkers voelen zich beter bekwaam in het voeren van gesprekken met leerlingen en studenten.

Meer weten
Wilt u meer weten over STORM in Fryslân? Neem contact op met Tryntsje Rekker (projectleider STORM, GGD Fryslân) via t.rekker@ggdfryslan.nl. Alles over de landelijke aanpak en de initiatiefnemers in Brabant lees je op de website over de STORM-aanpak.

Fierkracht – Samen sterk in sociaal-emotionele ontwikkeling
Binnen onze 'Fierkrachtscholen' (obs Sinnehonk, obs Thrimwalda, obs It Kruirêd en obs De Opstap) draait alles om samenwerking en verbinding. Door de krachten te bundelen en van elkaars expertise te leren, willen we ieder kind het best mogelijke onderwijs bieden. Wat in 2020 begon als een samenwerking tussen kleine scholen, is inmiddels uitgegroeid tot een krachtig netwerk waarin we samen werken aan ontwikkeling, zowel van leerlingen als van leerkrachten.

Sociaal-emotioneel leren
Een belangrijk speerpunt binnen Fierkracht is sociaal-emotioneel leren. Om hierin een gezamenlijke aanpak te creëren, hebben de teams samen gekozen voor de Kanjertraining – een methode die inmiddels schoolbreed wordt ingezet en bijdraagt aan een veilig, positief en ondersteunend klimaat.

Kanjertraining
De Kanjertraining helpt leerlingen sociale vaardigheden te ontwikkelen, verantwoordelijkheid te nemen en vertrouwen in zichzelf en anderen op te bouwen. Het geeft ons als scholen een gemeenschappelijke taal, ongeacht op welke Fierkrachtschool een kind zit. Zo zorgen we voor herkenbaarheid en duidelijkheid voor leerlingen én leerkrachten.

De centrale Kanjerafspraken die we dagelijks uitdragen zijn:
• We vertrouwen elkaar
• We helpen elkaar
• Niemand speelt de baas
• Niemand lacht een ander uit
• Niemand blijft zielig

Deze uitgangspunten zorgen voor rust, structuur en wederzijds respect in de klas. De training helpt ons om gedrag bespreekbaar te maken en samen naar oplossingen te zoeken. Ook pedagogische medewerkers doen mee: Volgend schooljaar starten de collega’s van Kinderwoud met hun Kanjertraining. Zo zorgen we voor een brede en stevige implementatie binnen én buiten de klas.

Onze tip
Kies een aanpak die past bij uw visie op goed onderwijs en een veilig pedagogisch klimaat. Stel uzelf de vragen: Wat vinden wij belangrijk in gedrag en omgang met elkaar? En hoe willen we leerlingen daarin ondersteunen, op een manier die écht bij ons past? En niet minder belangrijk, laat u ondersteunen door het aanbod van de Gezonde School. Zij denken op een prettige wijze mee!

Binnen Fierkracht hebben we onze keuze bewust gemaakt – en daar plukken we nu samen de vruchten van.