Fryslân pakt mentale gezondheid aan met innovatief zorgplan tegen wachttijden en druk op GGZ

Goed nieuws voor Fryslân: zorgverzekeraar Zilveren Kruis Achmea keurt het Friese transformatieplan Mentale Gezondheid & Veerkracht goed. Daarmee komen er financiële middelen beschikbaar voor de uitvoer van het plan. Een mijlpaal binnen het Integraal Zorgakkoord (FrIZA): Huisartsen, de GGZ en partijen uit het Sociaal Domein die afgelopen jaar samen met de zorgverzekeraar aan het plan hebben gewerkt kunnen nu echt van start om de zorg in Friesland te vernieuwen.

De zorgverzekeraar is enthousiast over de manier waarop zij samen met de verschillende partijen de samenwerking integraal vorm willen geven. Door betere samenwerking gaat de werkdruk voor professionals omlaag en kunnen de wachttijden voor zorg worden verkort. Zo dragen we eraan bij dat in Friesland de zorg toekomstbestendig en toegankelijk blijft voor iedere Fries die dit nodig heeft.

“Herstel begint niet in de behandelkamer, maar in de gemeenschap waarin onze inwoners leven. Deze aanpak in MGV staat daar pal voor. Samen met Fryslân gaan we niet alleen voor het verkorten van wachttijden maar geven we ook de kracht om je eigen weg te vinden.” - Marianne Poelman - Wethouder Súdwest Fryslân

Van goedkeuring naar actie: professionals en inwoners denken mee
Nu het plan is goedgekeurd, komt er ook geld beschikbaar en gaat de beweging écht van start. Vanaf oktober ontwikkelen werkgroepen bestaande uit professionals uit de praktijk, ervaringsdeskundigen en inwoners inhoudelijke werkwijzen die de transformatie ondersteunen. Vanaf 2026 zullen de eerste concrete veranderingen in de praktijk zichtbaar worden. Zo transformeren we de zorg naar een nieuwe manier van werken, die gericht is op het bevorderen van mentale gezondheid, het versterken van veerkracht en gemeenschapszin.

“Voor huisartsen betekent dit plan verlichting. Huisartsen zien dagelijks mensen met mentale klachten, maar de wachttijden en versnippering in het systeem maken het zwaar. Deze integrale aanpak geeft ons de ruimte om écht samen te werken en sneller de juiste hulp te bieden. Het is een stap waar we als Friese huisartsen volledig achter staan.” - Simone Mebus - Bestuurslid FHV (Friese Huisartsen Vereniging) en huisarts.

Waarom dit plan nú nodig is: wachttijden, druk en schotten
De aanleiding voor dit transformatieplan is de druk op de zorg. Nu én in de toekomst moet de provincie omgaan met toenemende zorgvraag tegenover minder zorgverleners, en het terugdringen van lange wachttijden. Daarom staan de komende jaren in het teken van intensieve samenwerking rondom betere mentale gezondheidszorg en ondersteuning, vanuit de visie van positieve gezondheid. Het plan zet in op sterkere verbinding tussen verschillende domeinen zoals het Sociaal Domein, de huisartsen en de GGZ.

Het plan richt zich op drie kernpunten:

• Passende zorg in één keer goed: geen kastje-naar-de-muur meer
• Kortere wachttijden: sneller toegang tot de juiste hulp
• Meer mensen helpen met gelijke capaciteit: door slimmer samen te werken

De Friese aanpak mentale gezondheid: dichtbij, preventief en met de mienskip
Het afgelopen anderhalf jaar werkten tientallen Friese partijen gezamenlijk aan dit plan, gebaseerd op het Trimbos-rapport GGZ uit de knel. De kern: een wijkgerichte aanpak mentale gezondheid (WAMG).

“Ook in Friesland merken we dat de vraag naar hulp groeit, terwijl er steeds minder professionals beschikbaar zijn. Daarom moeten we psychische klachten eerder herkennen en dichtbij – in het eigen netwerk en in het Sociaal Domein – bespreekbaar maken. Niet alles hoeft meteen naar de GGZ. Zo houden we de zorg toegankelijk én blijft er ruimte voor Friezen met zwaardere psychische problemen.” - Gerda van der Meer – Bestuurder GGZ Friesland 

Voorbeelden uit de praktijk: wat gaat er concreet veranderen?
Deze aanpak, gestoeld op het gedachtegoed rondom positieve gezondheid, kijkt verder dan alleen ziekte. FrIZA zet breed in op wat mensen wél kunnen: zingeving, mentaal welzijn, kwaliteit van leven en eigen regie. Deze brede kijk stelt ons in staat om preventief te werken en passende ondersteuning te bieden vóórdat problemen escaleren. Daarnaast wordt er met deze beweging juist ook ruimte gecreëerd voor Friezen die zorg het hardste nodig hebben.

Denk hierbij concreet aan:

• Preventieve programma's voor jongeren, zoals de succesvolle STORM-aanpak.
• Laagdrempelige steunpunten in elke gemeente, voor een luisterend oor of advies op het gebied van mentale vragen, vanuit het gedachtegoed van Positieve Gezondheid.
• Sterke netwerken rond huisartsenpraktijken, met onder andere laagdrempelige consultatie en het verkennend gesprek.
• Een gerichte aanpak voor complexe doelgroepen, met integrale ondersteuning, bijvoorbeeld aan multi-stress gezinnen.

FrIZA-voorzitter Pieter van der Zwan, wethouder in Smallingerland, roemt de inzet van alle betrokkenen: "ik ben ontzettend blij met deze toezegging van de zorgverzekeraar. Dit is een belangrijke stap in het realiseren van ons Friese Integrale Zorgakkoord, waarmee we de zorg in Fryslân in de toekomst bereikbaar en toegankelijk willen houden. Het is één van de plannen voor het FrIZA die samen de transformatie van het Friese zorglandschap naar gezondheidslandschap moeten realiseren."

Doe mee aan de beweging: Fryslân heeft u nodig
Werkt u in de zorg, het sociaal domein, onderwijs of beleid? Wilt u bijdragen aan betere mentale gezondheid in Fryslân? Sluit u aan bij deze beweging in volle gang. Wy steane hjir mei-inoar foar!

Meer weten
Ga naar de website van FrIZA.